روشنفکران دینی روحانی وغیر روحانی ! . . . . . دکتر مجتبی کرباسچی
روشنفکران دینی روحانی وغیر روحانی !
دکتـر مجتبی کرباسچی
یکی از مباحث جدی دهه های اخیر ، حضور رو شنفکران دینی غیر رو حانی ، درعرصه ی فعالیت های دینی است .
که نمونه ی بارز آن ، بزرگ مرد تاریخ روشنگری ایران دکتر علی شریعتی است.
فعالیت این قشر مظلوم را گاهی کج اندیشان ساده لوح دینی بر نتافتند و موجبات چالش بیهوده این دو قشر را فراهم کردند تا جایی که تا مرز تکفیر هم پیش رفتند !
روحانیون سنتی با یک جمله بسیار معقول و منطقی معتقدند :
" دین را آنچنان که هست باید پذیرفت نه آنکه عقل و درایت بشری ، با دینی تازه ، دین الهی را خدشه دار کند "
آنچه مسلم است این تدبیر و تفکر صحیح کاملا معقول و درست است ولی واقعیت اینکه، دهها روحانی سنتی ،قطعا دین اصلی را دهها گونه گوناگون تعریف می کنند و هر یک به روایات و احادیث مورد تایید فکر و استنباط خود استناد می کننئد .
مثلا چند سال پیش حکم اعدام جانبازی به جرم زیر سئـوال بردن تقلید صادر شد که قطعا حاکم شرع ،آن را از احادیث و روایات استنباط کرده بود در حالی که " فیض کاشانی " یکی از بزرگان تشیع از نظر همان روحانیون سنتی ، تقلید را نه تنها جایز نمی داند که آن را حرام می داند !
لذا با اینکه ما باید این تفکر را قبول داشته باشیم ولی چون عملا خود آنها نیز در استخوان بندی و ا سکلت دین خدا با هم اختلاف دارند لذا این ایده با همه ی منطقش عملا پذیرفته نیست !!!!
بنابر این اگر روشنفکران دینی را به دو گروه " روحانی و غیر روحانی" تقسیم کنیم
سئوال اینجاست که چگونه باید بین این دو آشتی ایجاد کنیم تا تضارب و تقابلی بین آن دو ایجاد نشود و هر دو به هد ف خود برسند.
واقعیت اینکه مشکل رو شنفکران دینی غیر رو حانی این است که هیچگاه دارای درجات
معنوی ، روحانی و قداست روحانیون نیستند و اشکال دیگر آنان همچون شریعتی دیروز و
سروش امروز در این است که مخاطبان خود را "خواص" قرار داده اند واز خیل عظیم مردم
، یعنی " عوام" غافل شده ا ند که این بزر گترین نقیصه کاری آنان است .
لذا رو شنفکران دینی غیر رو حانی نباید از مردم عوامش توقع فرش قرمز با سلام وصلوات از مردم کوچه وبازارش داشته باشند چون آنان بی هیچ دلیل نه دین که مذهب را به صورت موروثی پذیر فته اند.
آنان باید یادشان باشد اگر منطق خواص در برابر دانشجوی لجبازی که " انکار خدا می کند " دلیل و منطق و برهان است ولی منطق همان عوام برای همان دانشجو چیزی جز " چوب " کارگر و " داس " کشاورز نیست !!!
ما گرچه این منطق را اصلا دوست نداریم ولی باید این حقایق را بپذیریم که آنها باید هریک مخاطبان خود را داشته باشند و بشناسند.
آنها باید یادشان باشد حتی همین " خواص جوان " با گذشت زمان و گرد ِ پیری بر چهر ه
شان از ترس آخرت و بهشت وجهنم ناخود آگاه به " عوام پیر " تبدیل خواهند شد !!!!!!
لذا ، من در باره مبلغان غیر روحانی بسیار زیاد اندیشید ه ام و به این نتیجه رسیده ام که در
بافت سنتی کشور ما ، بی تعارف بگویم : نصیحت و وعظ این دلسوزان غیر رو حانی هرگز
کارساز نخواهد بود چرا که :
زبان رو شنفکران دینی ِغیر رو حانی ، دانشجوییست و مخاطبش خواص و محدود است ولی زبان روحانی سنتی اصرار بر سنت های بی چون وچرا ی آنان با وجهه روحانی و قداست معنوی آنان است همانی که عامه می پسندند !!!
حتما می پرسید پس باید چه کرد ؟ و راه برون رفت از آن چیست ؟
من صریحا بگویم به نظر من ، تنها راه ممکن ، همکاری و همیاری این قشر با " رو شنفکران حوزوی " می باشد
لابد باز می پرسید مگر می توان روشنفکر دینی حوزوی ( روحانی ) داشته باشیم !؟؟
قطعا : بلــــــــه !!!
چگونه ؟؟؟؟
به نظر من هر گاه مراجع تیزبین ما ، از بین احادیث و روایات رنگارنگ و گهگاه متناقض ،
آنها یی را بر گزینند که بروز باشد آنان " رو شنفکران حوزوی " ما خواهند بود!!!
در بحث " فمنیسم " هم نوشتم مراجعی بزر گوار هستند که سن بلوغ دختران ، دیه برابر زن و مرد ، ازدواج دوم مردان و حکم سنگسار را سنتی نمی بینند و جور دیگر می اندیشند !!!
لذا شک نکنید ، بهترین روش و نسخه من برای تمامی ر و شنفکران غیر روحانی این است
که هر گاه فتاوی جدید وبروز را ولو به یک فتوا دیدند آن را برای مخاطبان خود مورد تجزیه
تحلیل و نهایتا تشویق و تمجید قرار دهند تا راهی برای بسط فتاوی جدید دیگر در حوزه باشد !
اگر دیروزکسی جرات نمی کرد در حوزه حرفی از سود بانکی بزند ولی با توجه به مقتضیات زمان این بحث مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و بحث "ربای استهلاکی "از "ربای استنتاجی " تفکیک شده است . . . .
. . . . . . .
و اما در پایان :
به دلسوزان دینی غیر روحانی گوشزد می کنم برای پیشبرد اهداف الهی و وجدانی خود ،
علاوه بر روشنگری قشر خواص باید گوشه چشمی عمیق بر حوزه خصوصا روشنفکران
دینی حوزه داشته باشند تا به اهداف الهی خود برسند .
و به رو حانیون سنتی حوزه نصیحت می کنم که از ادبیات رو شنفکران دینی غیر رو حانی
نهراسند چرا که اسلام آنان_- بر خلاف طلبه های خودشان - که از " تسلیم" آمده است
ادبیات آنان زبان شاگردان و دانشجویان شان است که آنها باید اسلام را با چون و چرا
بفهمند و سپس " تسلیم" شوند
چرا که آنان با ریاضی " فیثاغورث " با فیزیک " ارشمیدیس و نیوتن و انیشتن "با شیمی " لاوازیه و مندلیف " بزرگ شده اند ، در طب داخلی با " هاریسون "و د رارتوپدی با" کمپل و راک وود "علم آمو خته اند .
لذا سنتی ها باید بدانند دانشجویان ، طلبه های آنان نیستند که با تسلیم اسلام بیاورند و به جای آنکه آنان را منور الفکر های غرب زده بنامیم با آنان به جای تقابل ، تعامل داشته باشیم که هرگز ضرر نخواهیم کرد
که در غیر اینصورت مسئولیت شرعی دوری این قشر از دین و خدا با آنان خواهد بود.
حال خود دانند !!!
دکتـر مجتبی کرباسچی
خرداد . . . . 1387
www.karbaschy.com
استفاده از اشعار ومقالات این وبلاگ با نام نویسنده و نام وبلاگ ، بلامانع است
ولی در غیر این صورت ، مستوجب عذاب وجدان و حرمت شرعی خواهد بود .
سلام